Sürücüsüz Araçlar İçin Yasal Düzenleme Resmi Gazete’de Yayınlandı
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, bugün Resmi Gazete’de yayınlanan yeni yönetmelikle, tam otonom araçların otonom sürüş sistemine dair yasal ve teknik altyapıyı oluşturmuş bulunmaktadır. Bu düzenleme, Avrupa Birliği’nin 2022/1426 sayılı tüzüğüne dayalı olarak hazırlandı ve M ile N kategorisindeki araçlara yönelik standartlar getiriyor.
Yönetmelik gereği, Türkiye’ye gelen tam otonom sürüş sistemi bulunan araçların, belirlenen kriterlere uygun olduğunu ispatlamak için tip onayı alması gerekecek.
Üç farklı kullanım senaryosu
Bu yönetmelik çerçevesinde otonom araçlar, üç ana kullanım senaryosuna göre değerlendirilecektir:
1. Çift Modlu Araçlar: Hem manuel hem de tam otonom modda çalışabilen, belirli alanlarda insan veya mal taşımak üzere tasarlanmış araçlar.
2. Sabit Güzergâhlı Araçlar: Önceden belirlenmiş rotalarda yolcu veya mal taşımak için üretilen ve sabit çıkış-varış noktalarına sahip araçlar.
3. Otonom Park Sistemi: Belirli otopark alanlarında park etme uygulamaları için tasarlanmış, tam otonom sürüş moduna sahip araçlar. Bu sistem, otopark altyapısındaki konum belirleme işaretleri ve sensörleri kullanarak dinamik sürüş görevlerini yerine getirir.
Otonom araç seviyeleri
Otonom sürüş sistemleri, sürüş işlevlerinin otomatikleştirilme oranına göre beş seviyeye ayrılmaktadır:
Seviye 0: Sürücü, aracın tüm kontrollerini elinde tutmaktadır.
Seviye 1: Araç, belirli fonksiyonları otomatikleştirir, ancak sürücünün kontrolü sürmektedir.
Seviye 2: Gaz, fren ve direksiyon kontrolleri otomatikleştirilmiştir; sürücü dikkatli bir şekilde izlemesi gerekmektedir.
Seviye 3: Bazı sürüş görevleri tamamen otomatikleştirilmiştir, sürücü gerektiğinde müdahale edebilir.
Seviye 4: Neredeyse tüm sürüş görevleri otomatikleştirilmiştir, fakat belirli durumlarda sürücü müdahalesi gerekebilir.
Seviye 5: Araç, tüm sürüş görevlerini tamamen otomatik bir biçimde yerine getirir ve sürücü müdahalesine ihtiyaç duymaz. Bu seviyede araç, her koşulda bağımsız olarak seyahat edebilir.
Otonom araçlar: Otonom sürüş sistemleri, araçların çevrelerini sürekli olarak algılayarak diğer araçlar, yayalar, bisikletler ve trafik işaretleri gibi engellerle etkileşimde bulunur.
Toplanan veriler, aracın güvenli bir şekilde hareket etmesini ve otomatik olarak gaz, fren ve direksiyon kontrollerini sağlamasına olanak tanır. Araçlar, yol koşullarına uygun hızda ilerlerken güvenli mesafeleri korur ve trafik kurallarına uyar.
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, her yıl dünyada 1.35 milyon insan trafik kazalarında hayatını kaybederken, 50 milyon kişi yaralanmaktadır. Bu kazaların yüzde 95’i insan hatalarından kaynaklanmaktadır.
Otonom sürüş teknolojilerinin, bu kazaların önemli ölçüde azalmasına yardımcı olacağı öngörülmektedir.
