Merkez Bankası’ndan Döviz Kuru Geçişkenliği Analizi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), “Büyük Kur Şokları ve Kur Geçişkenliğinde Doğrusal Olmayan Etkiler” başlıklı bir araştırma yayımladı.

Fethi Öğünç ve Orhun Özel tarafından hazırlanan bu çalışma, son beş yıl içerisindeki gözlemler ışığında döviz kurunun tüketici fiyatlarına geçişinde doğrusal olmayan etkilerin bulunduğunu öne sürdü.

Çalışmanın özeti şu şekilde ifade edildi:

“Döviz kurundan fiyatlara geçişkenlik, firmaların fiyat değiştirme kararlarındaki duruma bağlı olarak değişiklik göstermektedir ve bu durum ılımlı ile yüksek değer kaybı dönemlerinde farklı olabilmektedir. Elde edilen bulgular, büyük kur şoklarının yaşandığı dönemlerde bu şokların enflasyona geçiş oranının daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Bu dönemlerde enflasyonun, normalde gözlemlenenden daha fazla bir artış gösterdiği, ancak takip eden aylarda enflasyonun doğrusal modellerin öngördüğünden daha hızlı bir şekilde yavaşladığı değerlendirilmektedir. Sonuçlar, büyük kur şoku dönemlerinde meydana gelen bu etkilerin modellenmesinde cari dönemdeki kur değişikliğinin büyüklüğü ile tanımlanan asimetrik bir ilişkinin iyi bir açıklayıcı değişken olduğunu ortaya koymaktadır.

Ilımlı şok döneminde uzun dönemdeki kur geçişkenliğinin yaklaşık yüzde 38-40 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Dönemsel etkiler modellerde yer almadığı takdirde, kur geçişkenliğinin boyutunun olduğundan daha yüksek ölçülme riski bulunmaktadır. Doğrusal olmayan ilişkileri göz ardı eden modeller, yüksek şok dönemlerine özgü etkileri açıklamaya çalışırken normal dönemlerde geçerli olan ilişkilerden sapmakta, bu durum da modellerin açıklayıcı gücünü zayıflatmaktadır. Sonuçlar, büyük şok dönemlerine ait dönemsel dalgalanmaların enflasyon modelleme süreçlerinde dikkate alınması gerektiğine dikkat çekmektedir.”