Gösteriş Tüketimi Nedir? Detaylı Bilgiler ve İnceleme
(Gösteriş Tüketimi) Amerikalı ekonomist Thorstein Veblen, Marjinalist Ekol’ün iktisatçılarına eleştirilerde bulunmuş ve kurumsal iktisadın temellerini atanlardan biri olarak tanınmıştır. Veblen, 1899’da yayımladığı “Theory of Leisure Class” (Aylak Sınıfın Teorisi) adlı eserinde gösteriş tüketimini kapsamlı bir şekilde incelemiştir. Veblen, gösterişli bir tüketim tarzına sahip olanların, emlak kira ve faiz gelirleriyle geçinen kesim olduğunu belirtmiştir. Ona göre, aylak sınıfın tüketim alışkanlıkları ve davranışları, diğer bireylerden farklılık arz etmektedir. Genelde insanlar, fiyatı artan mallara daha az talep gösterirken, talep fiyat düşüşüyle artmaktadır. Ancak aylak sınıfın gösteriş tüketiminde, fiyat ve talep ilişkisi benzer yöndedir; yüksek fiyatlı olan ürünler daha fazla talep görmekte, fiyatı düşen mallara ise talep azalmaktadır. Bu tüketim biçimini yansıtan ürünler, sonraki yıllarda “Veblen malları” olarak anılmaya başlanmıştır. Aylak sınıflar, böylece gösteriş amaçlı tüketimleri ile zenginliklerini ve toplumda prestijli bir konuma sahip olduklarını göstermeyi hedeflemektedir.
Gösteriş tüketimi kültürü ile hayatını sürdürenler, diğer bireyler için yararlı ve ulaşılabilir mal ve hizmetlerin sıradanlığını ve tatsızlığını sergilediklerini düşünmektedir. Ancak, bir dönemde statü sembolü olarak kabul edilen bir mal, geniş kitleler tarafından benimsenmeye başladığında, “aylak sınıflar” bu nesneden uzaklaşmakta ve yeni zenginlik ve statü göstergeleri arayışına girmektedirler.
Gösteriş tüketimine ilgi duyan kişiler, düşük ve orta gelirli gruplar arasında da yer almaktadır. Bu bireyler, bütçelerini zorlayarak aylak sınıflar gibi bir yaşam sürmeye çalışmaktadırlar. Gösteriş tüketimi, ekonomik birimlerin tüketimleri arasındaki bağımlılık ve etkileşim ilişkisini gözler önüne sermektedir. Aynı gelir düzeyindeki komşusunun veya arkadaşının tüketim düzeyinden geri kalmamak isteyenler, gösteriş tüketiminin yaygınlaşmasına yol açmaktadır.