Firma Dengesi Nedir? Firma Dengesi Hakkında Kapsamlı Bilgi
(Firma dengesi) Firma dengesi, firmanın marjinal maliyetinin marjinal hasılat ile eşitlendiği noktada oluşur. Üretim sürecinde firmalar kârlarını maksimize etme çabasındadır. Kârı artırmak için ilk akla gelen yöntem, üretimi artırmaktır. Ancak belirli bir üretim seviyesinin ardından, üretim faktörlerini tedarik etmek giderek zorlaşır. Bu durum, üretim arttıkça optimal faktör bileşiminin bozulmasına ve azalan verim yasasının devreye girmesine yol açar. Bir noktadan itibaren firmanın parça başına maliyetleri (ortalama maliyet) yükselmeye başlar. Ayrıca, üretilen her ek mal biriminin toplam maliyete eklediği yük (marjinal maliyet) de artış gösterir. Bu sebeplerle bir firmanın üretimini sınırsız şekilde artırma imkânı yoktur. Belirli bir noktada üretilen yeni birimlerin maliyeti, bu mal birimlerinin satış hasılatına eşit hale gelir. Bu noktadan sonra üretilen birimler kâr değil zarar getirmeye başlar ve daha önce kazanılan toplam kâr azalmaya uğrar. Bu nokta firmanın dengeye ulaşacağı üretim seviyesini belirler.
Tam rekabet ortamında firma, piyasanın fiyatını kendi üretimi için “veri” olarak kabul eder ve malını bu fiyattan satmak zorundadır. Bu durumda “fiyat doğrusu” firma için ortalama ve marjinal hasılat doğrusu olarak da işleve sahiptir. Ortalama ve marjinal maliyet eğrileri, üretim sırasında önce artan verim ardından azalan verim yasasının işlediğini göstermek için “U” harfi şeklinde çizilebilir.
Tam rekabet piyasasında ve uzun dönemde firma, kârın sıfır olduğu noktada dengeye ulaşır. Monopol, düopol ve oligopol piyasalardaki firmalar için de denge şartı, marjinal maliyet ile marjinal hasılatın eşit olmasıdır. Bu piyasalarda faaliyet gösteren firmaların tam rekabet koşullarında çalışan firmalardan farkı, ortalama hasılatlarının piyasa talebi tarafından belirlenmesidir. Monopolcü veya düopolcü firma için uzun dönem dengesi, serbest bir piyasada sürekli olabilir. Çünkü kârı gören diğer firmaların piyasaya girişi, monopol ve düopol koşullarını oligopole dönüştürür.