Faiz Teorileri Nedir? Detaylı Bilgiler ve Açıklamalar
(İlgi alanındaki teoriler) Faiz oranlarıyla ilgili teoriler üç ana grupta incelenebilir: reel faiz teorileri, parasal faiz teorileri ve sentetik faiz teorileri. Reel faiz teorileri, Eugen Böhm-Bawerk, Alfred Marshall, Irving Fisher ve Friedrich Hayek gibi klasik ve neo-klasik iktisatçıların geliştirdiği teorilerdir. Bu teorilere göre faiz oranı, tasarruf arzı ile yatırım talebinin etkileşimi sonucunda belirlenmektedir.
Bireylerin bugünkü tüketimlerini gelecekteki tüketime tercih ettiklerini ifade eden pozitif zaman tercihi varsayımı, klasik faiz teorisinin temel özelliklerinden biridir. Tasarruf, bir özveri gerektirmektedir ve bu özveriyi kabul etmeleri için tasarruf sahiplerine bir bedel ödenmesi gerekmektedir, yani bugünkü tüketimlerini ertelemeleri sağlanmalıdır. Faiz oranının bir diğer işlevi, yatırım talebinin sermayenin marjinal verimliliği ile beraber belirlenmesidir. Parasal faiz teorileri ise Knut Wicksell ve J.M. Keynes tarafından geliştirilmiştir. Wicksell’in teorisine göre faiz oranları parasal (piyasa) ve doğal (normal) olmak üzere iki ayrı grupta ele alınır. Wicksell, doğal faiz oranının sermayenin işletiminden elde edilen kâr oranına eşit olduğunu belirtmektedir. Parasal faiz oranı ise bankalar tarafından krediler için belirlenen faiz oranıdır. Eğer bankalar parasal faiz oranını normal faiz oranının altında belirlerse, ekonomide aşırı ısınma riski oluşabilir. Keynes’in teorisinde ise faizin iki ana işlevinden ilki, tasarrufun finansal aktiflere yatırılması ile para olarak tutulması arasındaki seçimi belirlemektir. Bu durumda faiz, likiditeden vazgeçmenin bedelini temsil eder. Faiz oranı ne kadar yüksek olursa, likiditeden vazgeçmek o kadar kolay hale gelir. Bu teoriye göre, faiz oranının ikinci işlevi para piyasası ile reel piyasa arasında bir ilişki kurmaktır.
Sentetik faiz teorileri, klasik ve Keynesyen analizlerin bir sentezini oluşturur. Genellikle IS-LM eğrileri analizi olarak adlandırılan bu faiz teorilerinde, her gelir düzeyi için yatırımı tasarrufa eşitleyen tek bir faiz oranı bulunmaktadır.