Ekonomistlere Göre Yeni Asgari Ücretin Erken Açıklanma Nedenleri Nelerdir?
Milyonlarca çalışanın merakla beklediği asgari ücret, %30 artışla 22 bin 104 lira olarak belirlendi. Ancak bu duyurunun beklenenden önce gelmesi, dikkatleri üzerine çekti ve çeşitli yorumlara yol açtı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun 4. toplantısının çarşamba ya da perşembe günü gerçekleşeceğini açıkladı. Balıkesir’de yaşanan bir olay sonucu bölgeye giden Bakan Işıkhan, programını değiştirerek aceleyle bakanlık binasına dönmek zorunda kaldı. Bu gelişme sonrası komisyon toplantısının beklenenden daha erken düzenleneceği duyuruldu.
Toplantıya birkaç dakika kala Türk-İş, taleplerinin dikkate alınmadığı gerekçesiyle masaya oturmayacaklarını bildirdi. Ardından Bakan Işıkhan, basının karşısına çıkarak yeni asgari ücreti duyurdu: “1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olacak asgari ücreti 22 bin 104 lira olarak belirlemiş bulunuyoruz.”
Asgari Ücret Duyurusunun Neden Erken Yapıldığının Sebepleri?
Asgari ücretin ilan edileceği tarihten önce yapılması, toplumda büyük yankı uyandırdı. Ekonomistler, bu durumla ilgili çeşitli dikkat çekici değerlendirmeler yaptı. CHP Genel Başkan Yardımcısı ve iktisatçı Yalçın Karatepe, ekonomist Artunç Kocabalkan ve iktisatçı Hakan Kara, bu adımın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz indirimine hazırlık olarak değerlendirilmesi gerektiğini belirtti.
“TCMB’nin Faiz İndirimine Zemin Hazırladılar”
İktisatçı Yalçın Karatepe, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda yeni asgari ücreti “sefaleti artıran bir rakam” olarak tanımladı ve şu ifadeleri kullandı:
“Acelenin sonucu olarak çok düşük bir asgari ücret belirlenerek perşembe günü Merkez Bankası’nın faiz indirimine zemin hazırlandı.”
“Yarın Faiz İndirimi Olacak”
Ekonomist Artunç Kocabalkan da sosyal medya üzerinden şu değerlendirmeyi yaptı:
“Asgari ücret %30 arttı. Yarın faiz indiriminin kesin olacağına inanıyorum. Daha sonra Cumhurbaşkanı %5 daha ekler. Bu durum hem enflasyonu artırır hem de emekli maaşları kısa sürede erir. Borsa ne kadar düşüşü sevinçle karşılayacak, göreceğiz.”
“TCMB’nin Faiz İndirimine Kesin Gözle Bakılıyor”
İktisatçı Hakan Kara ise şu analizi yaptı:
“Asgari ücret artışının %30 ile sınırlı kalması, Merkez Bankası’nın faiz indirimine başlamasını kesin kıldı. Yarın borsa endeksi yükselecek ve tahvil faizleri düşecek.”
“Piyasalar Bu Duruma Sevindi”
1) Asgari ücret enflasyonla yakından bağlantılıdır. Ancak, oranın etkileri sınırlıdır. (örneğin, 10 puanlık artışın etkisi %1.2’dir)
2) Alım gücünün azalması talebi düşürür. Bu nedenle faiz indirimi yapılır. Tekrar talebi artırmak için. Ancak, alım gücü aşırı düşerse ve faiz yavaş inerse, kredi kısıtlamaları devam ederse, şirketler zorluk çekecek. Bu durumda, sermayenin sevinç kaynağı olan artış oranından ne anlamalıyız?
3) Piyasalar buna sevindi çünkü Merkez Bankası faiz indirimini bir miktar da asgari ücret artışına bağladı. Ayrıca, bankaların elindeki yüksek sabit faizli tahvillerin değer kazanacağı umudu da mevcut. Bu nedenle piyasa tepkisinde tutarsızlık minimum. Ancak, alım gücünün daha da düşmesi durumunda ihtiyaç kredileri artarsa, takipteki kredi oranı da yükselebilir. Yani, çizgilerin bu kadar net olmadığı gerçeği ortada. Bu nedenle, piyasa neye seviniyor demek de doğru değil.
Unutmamak gerekir ki, “faiz indirimi” dendiğinde insanların aklında yer etmiş bir negatif politika algısı var. Yine aynı günlerin geldiği düşüncesiyle hareket ettikleri de bir gerçek. Ancak, asıl ilginç olan şey, off-shore swap faizlerinin 6 puanlık pozitif tepkisi oldu.
Yani, yabancı ya da yerli şirketler şöyle düşünüyor: enflasyon düşecek, döviz kuru yukarı baskı görmeyecek ve Merkez Bankası faizleri benim sevdiğim seviyelerde, en az 2025 ortasına kadar tutacak. Tekrar pozisyon açma zamanı.
